Angina, znana jako choroba zakaźna, dotyka miliony ludzi na całym świecie, szczególnie dzieci. To ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków może być wywołane przez różnorodne patogeny, w tym bakterie, wirusy, a czasem grzyby. Choć objawy anginy często przypominają łagodne infekcje górnych dróg oddechowych, jej powikłania mogą być poważne, jeśli nie będą odpowiednio leczone. Warto wiedzieć, jak rozpoznać anginę oraz jakie są jej rodzaje, aby skutecznie i bezpiecznie zarządzać tym schorzeniem.
Angina choroba zakaźna – co to za choroba?
Angina to choroba zakaźna, która atakuje gardło i migdałki, powodując ostry stan zapalny. Może być wywołana przez bakterie, wirusy lub grzyby i szczególnie często dotyka dzieci. Zaniedbanie anginy może prowadzić do poważnych komplikacji, dlatego ignorowanie jej objawów jest ryzykowne.
Przyczyny anginy – jakie patogeny wywołują chorobę?
Angina, powszechnie znana jako zapalenie gardła, jest wywoływana przez różnorodne drobnoustroje, w tym bakterie, wirusy oraz grzyby. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj poprzez bliski kontakt z osobą już dotkniętą chorobą. Niemniej jednak, infekcja może się rozwinąć również w sytuacji, gdy nasz system odpornościowy jest osłabiony i nie funkcjonuje prawidłowo.
Za zdecydowaną większość przypadków anginy bakteryjnej odpowiada paciorkowiec *Streptococcus pyogenes*. Warto jednak pamiętać, że wirusy również odgrywają istotną rolę w wywoływaniu tego schorzenia. Przykładowo, rinowirusy, koronawirusy oraz adenowirusy są głównymi sprawcami anginy wirusowej, która na ogół przebiega łagodniej niż jej bakteryjny odpowiednik. Co więcej, szacuje się, że u osób dorosłych wirusy są przyczyną aż 90-95% przypadków, a u dzieci 70-85% zapaleń gardła i migdałków.
Rodzaje anginy – wirusowa, bakteryjna i inne
Angina, znana również jako zapalenie migdałków, to częsta przypadłość, która może przybierać różne formy. W zależności od przyczyny, wyróżniamy anginę wirusową, bakteryjną, grzybiczą oraz paciorkowcową, a każda z nich charakteryzuje się nieco innym przebiegiem i wymaga odmiennego podejścia.
- angina wirusowa na ogół ma łagodny charakter i zazwyczaj mija samoistnie w ciągu tygodnia do dziesięciu dni, nie wymagając interwencji medycznej w postaci specjalistycznego leczenia,
- angina bakteryjna, w przeciwieństwie do wirusowej, jest poważniejsza i potrafi utrzymywać się dłużej, bo nawet 3-4 dni lub dłużej. W takim przypadku konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii, aby zwalczyć infekcję,
- szczególnym rodzajem anginy bakteryjnej jest angina paciorkowcowa, która rozpoznawana jest po nagłym początku i bardzo silnym bólu gardła, który utrudnia przełykanie i codzienne funkcjonowanie.
Objawy anginy – jak rozpoznać chorobę?
Angina, choć manifestuje się różnorodnie, daje o sobie znać poprzez kilka charakterystycznych symptomów, na które warto być wyczulonym. Jednym z najczęstszych jest intensywny ból gardła, któremu często towarzyszy gorączka, obrzęk i zaczerwienienie. Dyskomfort w gardle utrudnia przełykanie i spożywanie pokarmów, a dodatkowo mogą pojawić się bóle głowy oraz ogólne uczucie osłabienia.
Angina ropna charakteryzuje się wyjątkowo silnym bólem gardła, któremu towarzyszy wysoka gorączka, co stanowi poważny sygnał alarmowy.
W przeciwieństwie do niej, angina wirusowa przebiega nieco łagodniej. Ból gardła nie jest tak dokuczliwy, a objawy często przypominają przeziębienie, takie jak kaszel, katar oraz bóle mięśni.
Z kolei angina paciorkowcowa rozwija się błyskawicznie, a objawy pojawiają się nagle i z dużą siłą. Charakterystycznym znakiem jest biały nalot na migdałkach, który powinien wzbudzić czujność.
Czy angina jest zaraźliwa? – zaraźliwość i okres inkubacji
Angina to infekcja, która bardzo łatwo się rozprzestrzenia, zwłaszcza drogą kropelkową – wystarczy kontakt z osobą zarażoną, na przykład podczas kaszlu lub kichania.
Wirusowa odmiana anginy charakteryzuje się wysoką zaraźliwością, która zaczyna się jeszcze przed wystąpieniem pierwszych symptomów. Osoba dotknięta wirusem może nieświadomie zarażać innych nawet dwa dni przed pojawieniem się objawów i przez kolejne trzy tygodnie po ich ustąpieniu. Na szczęście, w przypadku anginy bakteryjnej sytuacja wygląda bardziej optymistycznie – zaraźliwość zazwyczaj ustępuje już po upływie doby od rozpoczęcia kuracji antybiotykowej.
Okres inkubacji, czyli czas, który upływa od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych symptomów, w przypadku anginy wirusowej wynosi zazwyczaj od jednego do sześciu dni. Natomiast angina bakteryjna rozwija się zazwyczaj szybciej, a symptomy mogą dać o sobie znać nawet w ciągu czterech dni od kontaktu z bakterią.
Diagnostyka anginy – jak przebiega badanie?
Rozpoznanie anginy rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego i dokładnego badania fizykalnego pacjenta. Na podstawie zaobserwowanych symptomów lekarz podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu diagnostycznym, które ma na celu rozróżnienie etiologii wirusowej od bakteryjnej.
W ocenie prawdopodobieństwa zakażenia paciorkowcami pomocna jest skala Centora/McIsaaca. Lekarz bierze pod uwagę takie symptomy, jak obecność gorączki, brak kaszlu, powiększone węzły chłonne szyjne oraz charakterystyczny nalot na migdałkach. Każdy z tych objawów jest punktowany, a suma uzyskanych punktów determinuje dalsze kroki – czy konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, czy można od razu wdrożyć odpowiednie leczenie.
W przypadku podejrzenia anginy bakteryjnej kluczowe znaczenie ma wykonanie wymazu z gardła. Pozwala on na identyfikację konkretnych patogenów odpowiedzialnych za infekcję, w szczególności paciorkowców. Wymaz jest szczególnie rekomendowany w sytuacjach, gdy skala Centora/McIsaaca wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo infekcji bakteryjnej, umożliwiając szybkie i celowane leczenie.
Leczenie anginy – metody i leki
Angina, choć powszechna, wymaga leczenia dostosowanego do jej źródła. Rozróżniamy dwa główne podejścia: leczenie przyczynowe, które atakuje bezpośrednio patogen odpowiedzialny za infekcję, oraz leczenie objawowe, którego celem jest złagodzenie uciążliwych symptomów.
W przypadku anginy bakteryjnej, często wywoływanej przez paciorkowce, niezbędna jest interwencja antybiotykowa. Antybiotyki te są kluczowe w zapobieganiu potencjalnym komplikacjom. Natomiast, gdy przyczyną anginy są wirusy, antybiotyki stają się nieskuteczne.
W leczeniu anginy paciorkowcowej, penicylina fenoksymetylowa jest zazwyczaj pierwszym wyborem. Standardowy czas jej stosowania to 10 dni, jednak lekarz może zdecydować o zastosowaniu innego antybiotyku, biorąc pod uwagę indywidualną sytuację pacjenta.
Niezależnie od tego, co wywołało ból gardła, łagodzenie objawów odgrywa zasadniczą rolę w procesie leczenia. Obejmuje ono:
- odpoczynek i unikanie forsowania się,
- nawadnianie organizmu poprzez spożywanie dużych ilości płynów,
- sięganie po leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, takie jak paracetamol lub ibuprofen, które pomogą zwalczyć dyskomfort,
- dodatkowo, tabletki do ssania o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym mogą przynieść ulgę,
- płukanie gardła roztworem soli, naparem z szałwii lub wodą utlenioną również może złagodzić dolegliwości.
Powikłania po anginie – co może się zdarzyć?
Nieleczona angina, szczególnie ta o podłożu bakteryjnym, może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Nierzadko prowadzi ona do powikłań takich jak zapalenie ucha środkowego czy zatok. W rzadszych, ale znacznie groźniejszych przypadkach, konsekwencją może być zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie wsierdzia.
Ignorowanie anginy lub jej nieprawidłowe leczenie stwarza realne ryzyko wystąpienia gorączki reumatycznej. Ponadto, niedoleczona angina może skutkować ostrym kłębuszkowym zapaleniem nerek. Z tego powodu, kluczowe jest, aby nie bagatelizować objawów i podjąć odpowiednie leczenie pod okiem lekarza, minimalizując ryzyko poważnych powikłań.
Jak zapobiegać anginie? – profilaktyka i zdrowy styl życia
Profilaktyka anginy jest niezwykle istotna, dlatego warto ograniczyć kontakt z osobami chorymi. Kluczową rolę odgrywa dbałość o higienę osobistą, a częste mycie rąk to prosty sposób na pozbycie się zarazków. Wzmocnienie odporności organizmu jest fundamentem w zapobieganiu infekcjom.
Warto unikać czynników osłabiających system immunologiczny. Długotrwały stres i niedostateczna ilość snu mogą podnieść podatność na infekcje. Prowadzenie zdrowego trybu życia ma fundamentalne znaczenie. Zbilansowana dieta, bogata w witaminy i minerały, to podstawa dobrego samopoczucia i silnej odporności. Regularna aktywność fizyczna wspiera układ odpornościowy i czyni go bardziej efektywnym w walce z chorobami.